Leidinggevende, wie ben je?

In “Leidinggevende, wie ben je?” ontvouwen de auteurs een postmodern perspectief op leidinggeven. Het postmodernisme beziet de werkelijkheid als principieel chaotisch, waardoor planmatige en rationele oplossingen alleen niet langer toereikend zijn. De overmacht van logisch-rationele controlerende systemen is een probleem voor het onderwijs. Postmodernisten vragen aandacht voor het gegeven dat het individu tegenwoordig meer en meer op zichzelf is aangewezen. Zelfbevestiging en ontwikkeling van gevoelens van eigenwaarde houden verband met persoonlijke groei en welbevinden, in relatie tot de ander. Dit maakt ‘herschepping’ van het proces van leidinggeven hoogst noodzakelijk. Hiertoe worden in “Leidinggevende, wie ben je?” nieuwe basisprincipes ontwikkeld, resulterend in elf dimensies van excellent leiderschap. Aan de hand van onderzoeksdata, ontleend aan de Nederlandse en Vlaamse onderwijspraktijk, worden deze dimensies nader ingevuld.

Hoe kun je je innerlijke kompas gebruiken? Hoe kun je de dingen doen die bij je passen? Hoe richt je je professionele leven in op een manier waar je blij van wordt? De huidige dominante politieke beheersstructuur in het onderwijs biedt nauwelijks ruimte voor het stellen van dergelijke dieperliggende, existentiële en morele vragen van deze tijd. Toch is het van groot belang er in onze scholen aandacht aan te besteden. Iedere leidinggevende, van teamleider tot en met bestuurder, zal vooral een bemiddelaar moeten zijn van de ontwikkeling van anderen, niet door wegen vrij te maken, maar door anderen in staat te stellen hun wegen vrij te maken. De leidinggevende speelt met de kern van zijn persoon-zijn een belangrijke rol. Hij is zijn eigen instrument.

“Leidinggevende, wie ben je?” volgt op “Denk aan je mensen” (Van den Berg, 2007) en “Onderwijsinnovatie: geen verzegelde lippen meer” (Van den Berg, 2009). Rode draad in deze studies is de zoektocht naar onderwijs dat meer in overeenstemming is met de kenmerken van menselijke ontwikkeling. Samen vormen de studies een trilogie over onderwijs en innovatie ervan.

Dolf van den Berg is emeritus hoogleraar Onderwijskunde aan de Radboud Universiteit te Nijmegen en als kerndocent verbonden aan TiasNimbas Business School van de Universiteit te Tilburg.

Luc Stevens is emeritus hoogleraar Orthopedagogiek aan de Universiteit Utrecht en founding father van het NIVOZ. Hij ontwikkelde de succesvolle NIVOZ-trajecten Pedagogisch Leiderschap en Pedagogische Tact. Sinds 2008 is hij hoogleraar aan de Open Universiteit.

Roland Vandenberghe is hoogleraar emeritus van de KU Leuven. Hij was het hoofd van het Centrum voor Onderwijsbeleid en –vernieuwing. Hij promoveerde in 1970 op een onderzoek over onderwijsvernieuwing in het Secundair Beroepsonderwijs. In 2010 werd hij Professor ad Honorem de la Facultad de Ciencias Humanas van de Universidad Catolica, Damaso A. Larranga in Montevideo.

Tom Brocks is vanaf 2006 werkzaam als rector van het Titus Brandsmalyceum in Oss. Zijn onderwijsloopbaan is gestart in 1978 binnen het vmbo. Daar is hij werkzaam geweest als docent aardrijkskunde, leerlingbegeleider, brugklasleider en locatiedirecteur.

Ingrid van Weert is teamleider atheneum en gymnasium onderbouw van het Titus Brandsmalyceum in Oss. Zij geeft leiding aan een team van 20 mentoren en docenten. Samen geven zij vorm aan het onderwijs op het TBL: ontwikkelen van de masterclasses, vormgeven van reflectiegesprekken tussen mentoren en leerlingen, begeleiding van hoogbegaafde leerlingen, bijstellen van de ondersteuningsstructuur.

Peter de Roode Peter is onderwijskundige, voormalig trainingsmanager van McDonald’s en heeft vele jaren ervaring opgedaan als consultant en is auteur van diverse managementboeken. Als zelfstandig organisatieadviseur begeleidt hij zowel profit als nonprofit organisaties met verandertrajecten. Hij is als docent verbonden aan twee business scholen.

Ton van Roosmalen is onderwijskundige en werkt ruim 12 jaar als senior adviseur bij KPC Groep in ’s-Hertogenbosch. Hij begeleidt, coacht en adviseert individuele schoolleiders en bestuurders binnen het Voortgezet Onderwijs.

Arie Olthof is onderwijssocioloog. Sinds 1997 ondersteunt hij vanuit zijn eigen bureau schoolbesturen en -directies bij de ontwikkeling van beleid en organisatie.